نیاز غذایی هر گیاه را چگونه به دست می آورند :
نیاز غذایی هر گیاه را دانشمندان با سوزاندن گیاه و وزن کردن خاکستر آن و همچنین با استفاده از تجربیات زراعی خود می توانند میزان تقریبی نیاز غذایی هر گیاه به عناصر معدنی را تخمین بزنند.
عوامل موثر در مقدار نیاز غذایی هر گیاه
-
نوع گیاه:
مقدار کلسیم و منیزیم در گیاهان دو لپه اغلب بیشتر از گیاهان تک لپه است و مقدار فسفر در بسیاری از گیاهان به استثنا کریوسیفرها بیشتر از مقدار گوگرد است.
-
سن گیاه:
در گیاهان جوان مقدار نیاز غذایی هر گیاه به آب و نیز N ، P ، K وجود زیاد است و بعدا ، در زمانی که رشد ساقه و چوبی شدن افزایش می‌یابد، مقدار P , K بر حسب مقدار در ماده خشک ، شروع به کاهش می‌کند.
-
مقدار مواد دیواره سلولی:
مقدار عناصر معدنی موجود در بافتهای گیاهی بستگی زیادی به مقدار مواد دیواره سلولی ، سیتوپلاسم و مایعات واکوئلی از کل بافت دارد. دیواره‌های سلولی مقدار زیادی یون کلسیم جذب می‌کنند، سیتوپلاسم حتی از N ، P ، K است و واکوئلها دارای غلظت زیادی از یون سدیم و کلر و نیز پتاسیم ، فسفات و کلسیم هستند.
عناصر غذایی مختلفی برای رشد گیاهان ضروری بوده که این عناصر از خاک و هوای اطراف گیاه تأمین می شود.در خاک، محیط انتقال محلول خاک است.
منابع تأمین عناصر نیاز غذایی هر گیاه به شرح زیر است:
هوا: کربن (C)، به صورت دی اکسید کربن (CO2)
آب: هیدروژن (H) و اکسیژن (O2) به شکل بخار آب و گاز اکسیژن موجود در هوا
خاک: مواد مغذی جذب شده توسط ریشه ها از کود و خاک جذب می شوند. نیتروژن یا ازت (N) گیاهان خانواده بقولات (مانند نخود و لوبیا) نیتروژن را به کمک باکتری‌هایی که در گره های ریشه این گیاهان زندگی می کنند از هوای موجود در خاک تأمین می کنند، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg)، گوگرد (S)، آهن (Fe)، منگنز (Mn)، روی (Zn)، مس (Cu)، بور (B)، مولیبدن (Mo) و کلر (Cl). این مواد مغذی و درصد میانگین آن ها در ماده خشک گیاهی در شکل زیر نشان داده شده است. عناصر دیگری هم جذب گیاه می شوند. این عناصر ممکن است برای رشد بعضی از گیاهان مفید باشند اما نیاز غذایی هر گیاه برای رشد نیستند.
مثلا گیاهان جالیزی برای رشد خود نیاز به پتاس زیادی دارند.
گیاهان زینتی و سبزیجات به ازت بیشتری نیاز دارند.
گیاهان دانه دار فسفر بیشتری در خود ذخیره می کنند .
علاوه بر آن گیاهان لیفی مانند کنف به کمک فسفر تنومندتر می گردند.
خاکستر گیاهان همیشه حاوی درصد زیادی از عناصر یا عناصر اولیه، پتاسیم، کلسیم، منیزی، فسفر ، گوگرد و آهن است.
که جزیی از ترکیب ماده آلی به شمار می روند .
بعضی از عناصر مثل فسفر و گوگرد جزیی از ساختمان سلول هستند.
منیزیم در ساختمان سبزینه موجود است.
بر ، مس، منگنز و روی به مقدار بسیار کم در گیاه موجوند و عناصر کمیاب یا میکروالمنت نام دارند.
در یک محلول مناسب غذایی باید نسبت به عناصر مختلف با در نظر گرفتن نیاز غذایی هر گیاه و مراحل مختلف زندگی آنان تعیین می شود.
که در این محاسبات باید شرایط محیطی را نیز به حساب آورد و چون تاثیر فزاینده یا کاهنده ای بر احتیاجات دارند.
امروزه برخی کشورها همانند آمریکا ، فرانسه ، کانادا ، آفریقای جنوبی ، هلند ، ژاپن ، استرالیا ، آلمان در زمینه های مختلف کشت هیدروپونیک فعالیت های زیادی انجام می دهند .
در ایران کشت هایدروپونیک محصولات سبزی، صیفی و برخی میوه ها مانند توت فرنگی رونق قابل توجهی نیافته است.
اما در برخی از نقاط ایران مانند شهرهای هشتگرد کرج، کرمانشاه، تهران و جزیره کیش تولید محصولات باغی به روش کشت هیدروپونیک و به صورت تجاری گسترش یافته است.
بر اساس یک رسم ۲۵۰۰ ساله ایرانیان در عید نوروز ،
گندم یا گیاهان دیگری را در مقداری آب می کاشتند.
و با آن سبزه برای سفره هفت سین تهیه می کردند.
این شاید اولین کشت هیدروپونیک در جهان بوده که ایرانیان انجام می دادند.
تولید روزانه یک تن علوفه در فضای ۳۳ متر مربع:
با استفاده از این تکنولوژی در فضای ۳۳ متر مربع
هر روز می توان یک تن علوفه تازه تولید کرد.
این مقدار می تواند نیاز غذایی روزانه یک دامداری ۳۰۰ راسی گوسفند،
نیاز غذایی یک گله ۵۵ راسی گاو شیری یا گوشتی و یا نیاز غذایی یک گله ۱۰۰ راسی اسب را تامین کند.
آموزش بیشتر در کانال آپارات : www.aparat.com/amozeshisho
نویسنده و گردآورنده : محمد باغدار
